“Giai Đoạn Vàng” Phát Triển Chiều Cao Ở Trẻ

Chiều cao đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe và tương lai của trẻ. Chiều cao lý tưởng mang lại cơ hội, sự tự tin và hạnh phúc trong cuộc sống. Trong quãng đời của trẻ, có 2 giai đoạn được xem là “giai đoạn vàng” phát triển chiều cao ở trẻ, cùng nhau tìm hiểu xem đó là giai đoạn nào nhé!

“Giai đoạn vàng” phát triển chiều cao ở trẻ

Hành trình phát triển chiều cao của trẻ bắt đầu từ còn nằm trong bụng mẹ và kéo dài đến tận lúc trưởng thành. Tuy nhiên, có 2 "giai đoạn vàng" mà trẻ có thể phát triển chiều cao vượt trội hơn hẳn, đó là:

1000 ngày đầu đời

1000 ngày đầu đời được tính từ khi bào thai được hình thành trong bụng mẹ cho đến 24 tháng tuổi. Đây là giai đoạn phát triển vượt trội nhất của trẻ về mặt thể chất, đặc biệt là chiều cao. Trong năm đầu tiên, trẻ có thể tăng từ 25cm và trong hai năm tiếp theo, mỗi năm tăng khoảng 10cm. 1000 ngày đầu đời chiếm đến 60% khả năng phát triển chiều cao của trẻ trong tương lai.

Trong năm đầu tiên, trẻ phát triển với tốc độ nhanh hơn hẳn so với bất kỳ giai đoạn nào khác trong suốt quãng đời của trẻ. Lúc này, trẻ nặng gấp đôi so với cân nặng trong 4-5 tháng đầu tiên và có thể tăng gấp ba lần cân nặng sơ sinh vào cuối năm thứ nhất. Tuy nhiên, giai đoạn từ 12-24 tháng tuổi lại là lúc trẻ có nguy cơ suy dinh dưỡng cao nhất và tỷ lệ suy dinh dưỡng duy trì ở mức cao đến 5 tuổi. Một trong những nguyên nhân chủ yếu là do giai đoạn này trẻ chuyển sang chế độ ăn dặm, khiến cho việc cung cấp đủ chất dinh dưỡng cần thiết trở nên khó khăn hơn. Sự thiếu hụt này ảnh hưởng đáng kể đến sự phát triển chiều cao lẫn trí tuệ của trẻ.

Bước qua 2 tuổi, tốc độ phát triển của trẻ sẽ giảm xuống còn khoảng 6,2cm một năm và mật độ xương tăng lên khoảng 1% mỗi năm. Tuy nhiên, nếu ba mẹ xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp để hỗ trợ phát triển chiều cao của trẻ thì đây sẽ là cơ sở quan trong cho trẻ phát triển toàn diện trong giai đoạn dậy thì.

Tuổi dậy thì

Giai đoạn này đánh dấu sự tăng trưởng vượt bậc cả về cơ bắp, khung xương lẫn chức năng sinh dục. Độ tuổi phát triển chiều cao vượt trội nhất ở bé trai và gái có sự khác nhau. Cụ thể là, bé gái sẽ phát triển chiều cao tốt nhất ở 10-16 tuổi và ở 12-18 tuổi đối với bé trai. Đây được xem là giai đoạn vàng cuối cùng để phát triển chiều cao, bởi nó quyết định đến 23% chiều cao trung bình của người trưởng thành. 

Kích thước, khối lượng và mật độ chất khoáng trong mỗi xương sẽ tăng lên khoảng 4% mỗi năm từ khi trẻ lên 8 tuổi đến giai đoạn vị thành niên. Sự tăng trưởng và phát triển chiều cao là sự tích lũy nhanh chóng về khối lượng xương và hoạt động của các hormone tăng trưởng. Vì vậy, việc bổ sung các chất dinh dưỡng và tuân thủ chế độ luyện tập phù hợp là rất quan trọng đối với trẻ ở độ tuổi này.

Tuổi dậy thì là "giai đoạn vàng" phát triển chiều cao ở trẻ

“Nguyên tắc vàng” giúp trẻ phát triển chiều cao vượt trội nhất

Chế độ dinh dưỡng cân bằng

Ở giai đoạn 1000 ngày đầu đời, sự phát triển của trẻ phụ thuộc hoàn toàn vào mẹ. Do đó, mẹ nên bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý và tránh căng thẳng, lo lắng gây ảnh hưởng đến thai nhi. Trẻ bú hoàn toàn sữa mẹ trong 6 tháng đầu và duy trì đến khoảng 18-24 tháng tuổi, vì sữa mẹ chính là nguồn dinh dưỡng tốt nhất và dễ hấp thu nhất đối với trẻ. Để trẻ phát triển chiều cao vượt trội nhất, mẹ cần bổ sung đầy đủ thực phẩm giàu canxi và vitamin D3 từ tôm, cua, cá,... cho trẻ khi chuyển sang chế độ ăn dặm.

Xây dựng chế độ dinh dưỡng cân bằng cho trẻ

Ở giai đoạn tuổi dậy thì, hãy chú ý bổ sung đầy đủ một số chất dinh dưỡng sau đây:

• Carbohydrate: là một trong ba thành phần dinh dưỡng chính cung cấp phần lớn năng lượng cho trẻ (chiếm khoảng 60-70% tổng năng lượng cần thiết).

• Protein: ở giai đoạn này, trẻ phát triển thể chất vô cùng mạnh mẽ nên cần nạp nhiều protein hơn so với người trưởng thành. Lượng năng lượng do protein cung cấp chiếm khoảng 15% tổng số năng lượng cần thiết mỗi ngày.

• Lipid: là thành phần quan trọng đối với trẻ trong độ tuổi dậy thì nhờ tác dụng kích thích trẻ ăn ngon, nạp đủ năng lượng và hấp thu tốt các loại vitamin A, D, E, K. Nên cung cấp cho trẻ cả chất béo bão hòa và chất béo không bão hòa từ các loại thực phẩm như dầu thực vật, cá, mỡ động vật,...

• Canxi và vitamin D3: đây là các vi chất không thể thiếu nhằm giúp cho hệ xương chắc khỏe và phát triển chiều cao vượt trội ở trẻ. Vitamin D3 giúp cơ thể trẻ hấp thụ canxi một cách tốt nhất.

• Sắt: là thành phần quan trọng ở độ tuổi dậy thì nhất là đối với các bé gái, bởi đây là giai đoạn trẻ xuất hiện kinh nguyệt dẫn đến nhu cầu sắt cao hơn. Mỗi ngày, các bé gái cần khoảng 20mg sắt và các bé trai cần khoảng 12-18mg sắt.

Ngủ đủ giấc, đúng giờ

Hormone tăng trưởng GH ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển chiều cao của trẻ. Hormone tăng trưởng này sẽ được tuyến yên tiết ra cả ngày và sẽ được giải phóng cao hơn gấp nhiều lần vào ban đêm, nhất là khi trẻ đi ngủ trong “khung giờ vàng” với giấc ngủ chất lượng. Bên cạnh đó, một giấc ngủ chất lượng còn có tác dụng kích thích trao đổi chất và tăng cường hấp thụ canxi vào xương. 

Trẻ cần ít nhất 8 tiếng ngủ mỗi ngày và phải ngủ trước 22 giờ tối. Để trẻ có một giấc ngủ hoàn hảo, ba mẹ cần bố trí môi trường ngủ sao cho thoáng đãng, rộng rãi, sạch sẽ và yên tĩnh.

Ngủ đủ giấc, đúng giờ cũng giúp trẻ phát triển chiều cao

Vận động thường xuyên

Vận động thường xuyên đóng vai trò quan trọng không kém chế độ dinh dưỡng trong quá trình phát triển chiều cao của trẻ. Hoạt động thể chất và luyện tập kích thích sự phát triển cơ bắp, tăng cường quá trình chuyển hóa năng lượng và trao đổi chất trong cơ thể. Điều này giúp thúc đẩy sự tăng trưởng và hấp thụ canxi vào xương, từ đó giúp hệ xương khớp phát triển mạnh mẽ và vững chắc hơn.

Ba mẹ hãy khuyến khích trẻ tập các bộ môn thể thao phát triển chiều cao như bơi lội, bóng chuyền, đạp xe,... ngay từ nhỏ với cường độ phù hợp với sức khỏe và thể trạng của trẻ.

Trẻ cũng có thể phát triển chiều cao bằng cách vận động thường xuyên

Tóm lại, “giai đoạn vàng” phát triển chiều cao của trẻ là 1000 ngày đầu đời và tuổi dậy thì. Do đó, lúc này, ba mẹ cần chú ý đến trẻ nhiều hơn thông qua việc xây dựng chế độ ăn uống khoa học và đủ chất, đặc biệt là canxi và vitamin D3, cũng như nâng cao chất lượng giấc ngủ và cho trẻ vận động thường xuyên nhé!